Resultaten initiatieven en projecten

Op 4 juli 1996 werd notarieel de stichting Oude Kerkhof opgericht met als doel het behoud van het ‘Oude Kerkhof’, het tegengaan van het verval en oneigenlijk gebruik van de dodenakker en het onder de aandacht brengen van deze uit 1785 stammende Roermondse stadsbegraafplaats. Vanaf haar oprichting heeft de stichting Oude Kerkhof in haar contacten met de gemeente gewezen op het bijzondere karakter van de algemene begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ en de dringende noodzaak deze unieke begraafplaats voor het nageslacht te behouden. Een belangrijke steun in de rug kreeg de stichting van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Na gedegen onderzoek van de begraafplaats door de rijksdienst werd deze op 25 oktober 2001 aangewezen als beschermd rijksmonument.


Restauratie familiegraf

Restauratie familiegraf Pierre Cuypers (2004-2006) (Foto Jan Straus)

Restauratie grafmonument familie Cuypers

Tussen 2004 en 2006 vond de restauratie plaats van het familiegraf Pierre Cuypers. Daartoe werd op initiatief van aannemer ing. Frans Straus (1925 – 2016) de ‘Stichting Restauratie Grafmonument dr. Pierre J.H. Cuypers’ in het leven geroepen. Aan de hand van tekeningen uit 1926 is getracht het uit 1858 stammend grafmonument met grafkelder in de originele staat terug te brengen. In tegenstelling tot de oorspronkelijke situatie is echter besloten de grafkelder niet als zodanig te reconstrueren, maar een nissenmuur te realiseren voor toekomstige bijzettingen. De stoffelijke resten van de familie Cuypers die in de kelder werden aangetroffen bevinden zich in het afgesloten tongewelf boven de nissen. Ter afsluiting van de restauratie werden de in december 2004 verwijderde verweerde beelden, in oktober 2006 vervangen door vier replica’s, waarmee de restauratie werd afgesloten.


Jubileumboek

Jubileumboek ‘Den Aje Kirkhaof’

Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de stichting Oude Kerkhof werd in 2006 een jubileumboek uitgebracht onder de titel ‘Den Aje Kirkhaof’, met daarin onder meer opgenomen artikelen over enkele historische aspecten en de uniciteit van de begraafplaats. Voorts een uitgebreide bijdrage over de er aanwezige flora en de werkzaamheden van de stichting.


Monument ter nagedachtenis aan levenloos geboren ongedoopte kinderen (Foto John Vaessen)

Monument ter nagedachtenis levenloos geboren kinderen

Op 18 juni 2008 werd op initiatief van de Roermondse Vrouwenraad in samenwerking met de stichting Oude Kerkhof een monument onthuld ter nagedachtenis aan kinderen die vroeger levenloos ter wereld kwamen en daarom anoniem werden begraven. Omdat ze niet gedoopt waren werden ze in ongewijde aarde begraven. Een in een ijzeren plaat gestanst gedicht van Ingrid Schouten-Minten en een witte steen met als opschrift ‘Nooit gekende schoonheid’ markeren de symbolische plaats.


‘Hereniging’ na 69 jaar op Oude Kerkhof (Foto John Vaessen)

Uitgave nieuwe grafrechten

In 2010 werden er door de gemeente Roermond nieuwe grafrechten uitgegeven. Dat betekende dat er op het Oude Kerkhof weer officieel begraven of bijgezet mag worden. Voor nabestaanden was dit de gelegenheid overleden familieleden die, vanwege een mogelijke sluiting van de begraafplaats, destijds hun laatste rustplaats op de algemene begraafplaats ‘Tussen de Bergen’ moesten krijgen, terug te laten halen naar het Oude Kerkhof om er uiteindelijk met hun dierbaren herenigd te kunnen worden.


V.l.n.r. burgemeester Cammaert, voorzitter Willemsen en auteur John Vaessen (Foto Wim Bongaerts)

Boek ‘Dood, maar niet vergeten’.

Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond

De eerste druk van het door auteur John Vaessen samengestelde boek ‘Dood, maar niet vergeten’ werd door de Stichting Oude Kerkhof uitgebracht in 2011. Ruim 200 genodigden waren in cultureel centrum ‘De Oranjerie’ getuige van het overhandigen van het eerste exemplaar aan voormalig wethouder Jos van Rey. In 2015 werd het eerste exemplaar van de fors uitgebreide tweede druk van het boek door toenmalig voorzitter van de stichting Theo Willemsen in de Statenzaal van het stadhuis aangeboden aan waarnemend burgemeester Peter Cammaert. In 2019 zal een derde wederom uitgebreide druk van het boek worden uitgebracht.


Herstelwerkzaamheden aan grafzerken op het Oude Kerkhof tussen 2011 en 2013 (Foto John Vaessen)

Herstellen klein religieus erfgoed

Tussen 2011 en 2013 werden in het kader van het Europese project ‘Sociale Innovatie, Instandhouding klein Religieus Erfgoed’ ongeveer 600 graven opgeknapt door medewerkers van sociale werkplaatsen en leerlingen van vakopleidingen, waar nodig geassisteerd door ter zake kundige experts. In de er voorliggende periode werden 399 grafstenen bewust van hun sokkel verwijderd omdat ze vanwege hun onstabiliteit mogelijk gevaar voor de bezoeker konden opleveren.


Het interieur van het gerestaureerde lijkenhuisje na de restauratie in 2012 met originele schouwtafel (Foto John Vaessen)

Restauratie ‘lijkenhuisje’ en ‘kruithuisje’

Het ‘lijkenhuisje’ en het ‘kruithuisje’, beiden stammend uit 1882 naar een ontwerp van de architect Pierre Cuypers, zijn in 2012 grondig gerestaureerd. Met name het voormalige ‘lijkenhuis’ is ingrijpend verbouwd. Deed het vóór 1997 nog dienst als opslagplaats en locatie waar tevens schouwingen door een patholoog anatoom verricht werden, anno 2019 fungeert het als museale ruimte en gelegenheid tot het geven van presentaties. Bij het gerestaureerde ‘kruithuisje’ werd in 2019 een urnenmuur gerealiseerd, een lang gekoesterde wens uit het PIOBB (Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling Beschermde Begraafplaatsen) uit 2009.


Restauratie interieur grafkapellen Bongaerts en Stoltzenberg

In 2014 werd het interieur van de grafkapellen van de familie Bongaerts en Stoltzenberg professioneel gerestaureerd door medewerkers van de Stichting Restauratie Atelier Limburg (SRAL). Zij waren onder meer van 2002 tot 2013 ook verantwoordelijk voor onderzoek en restauratie van de Voorhal, Eregalerij en Nachtwachtzaal in het Rijksmuseum te Amsterdam.

Senior restaurator historische binnenruimten Claudia Junge en assistente (SRAL) aan het werk in de Bongaertskapel.

Restauratiewerkzaamheden in de Stoltzenbergkapel (Foto’s Kees van der Zwaan)


Realisatie nieuwe grafkapel familie Killaars

In 2015 werd er in opdracht van de familie Killaars een nieuwe grafkapel met onderliggende crypte gebouwd. De werkzaamheden startten op 2 januari en waren kort voor Kerstmis afgerond. Tijdens het uitgraven van de grafkelder werden ter hoogte van de muur diverse menselijke overblijfselen aangetroffen op een plek die dienst gedaan heeft als ‘knekelput’ voor geruimde graven in de periode 1785 tot ongeveer1850. De resten zijn zorgvuldig geborgen en in een, links van de kapel gelegen uiterlijk herkenbaar, verzamelgraf begraven.

Het interieur van de grafkapel Killaars-Steeghs (Foto: Wim Bongaerts)

 

De inmiddels gereed gekomen ‘grafkapel Killaars’ in 2015
Killaars-Steeghs (Foto John Vaessen)


Restauratie ‘graf met de handjes’

Het befaamde ‘graf met de handjes’ dateert waarschijnlijk uit 1888. De beide, door ineen gestrengelde handen aan elkaar gekoppelde, grafmonumenten zijn mogelijk vervaardigd in de werkplaatsen van Cuypers en Stoltzenberg. In 1972 zijn de oorspronkelijke ‘handjes’ vernieuwd. Langzaam maar zeker begon het grafmonument aan de protestantse zijde te verzakken en leunde uiteindelijk tegen de tussenliggende muur, zodat de ‘handjes’ schade opliepen. Besloten werd de bewuste grafsteen te demonteren en rechtop te plaatsen, de aangetaste wapensteen te vernieuwen en een nieuwe set ‘handjes’ te laten vervaardigen. De originele wapensteen met daarop gebeiteld de spreuk ‘Vivit post funera virtus’ (vrij vertaald: de deugd blijft ook ná de dood voortbestaan) bevindt zich samen met de ‘oude handjes’ in het voormalige lijkenhuisje. De werkzaamheden werden uitgevoerd door beeldhouwer Armand Mathijs uit Geleen en de firma Sivero uit Roggel.

Het grafmonument aan de katholieke zijde zonder wapensteen, hekwerk en ‘handjes’

De oorspronkelijke fundering waarop het gedemonteerde grafmonument op het Protestantse deel rust.

De beide grafmonumenten zonder ‘handjes’ en hekwerk, gezien vanaf de Protestantse begraafplaats

Gedeputeerde Patrick van der Broeck en locoburgemeester Angely Waajen-Crins bij de oplevering van het herstelde grafmonument


Dr. Maurice Heemels (1971) (Foto Eddy Teunissen)

Promotie Maurice Heemels

In 2016 promoveerde Maurice Heemels (oud voorzitter van de stichting Oude Kerkhof) aan de universiteit te Maastricht op zijn proefschrift ‘Op den akker des doods, waar allen gelijk worden…’ over begraafcultuur in Roermond in de periode 1870-1940. De begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ oftewel het Oude Kerkhof, die beschouwd kan worden als een ‘spiegel’ van de Roermondse samenleving, diende daarbij als uitgangspunt voor onderzoeken van de begraafcultuur en het schetsen van de sociale verhoudingen in de stad. Zijn proefschrift is eveneens verschenen in de serie Maaslandse Monografieën.


Realisering nieuw grafsteentje Ruben Baer

Onder grote belangstelling werd op 9 mei 2017 op het nieuwe joodse gedeelte in het bijzijn van het bijna voltallige college van B&W door opperrabbijn Binyomin Jacobs de matseva onthuld op het graf van de slechts vier dagen oud geworden Ruben Baer (1943-1943). Het grafje werd door leerlingen van de tegen over de begraafplaats gelegen Synergieschool geadopteerd. Door de landelijke media werd er veel aandacht een deze plechtigheid besteed. Het nieuwe grafsteentje werd vervaardigd door de firma Sliepen Natuursteen BV te Posterholt.

Leerlingen van de Synergieschool luisterend naar opperrabbijn Binyomin Jacobs

De onthulling van het grafsteentje

Opperrabbijn Binyomin Jacobs en mevrouw Rianne Donders – De Leest

(Foto’s Wim Bongaerts)


Oplevering gerestaureerde graftrommels

Op 18 maart 2018 vond in het voormalige lijkenhuisje de officiële presentatie plaats van de vier door de familie Dahmen geschonken en in opdracht van de stichting Oude Kerkhof gerestaureerde grafdozen of graftrommels. Afstammelingen van de families Dahmen en Strens, op wiens graven deze funerair objecten zo’n honderd jaar gelegen hebben, waren bij de ceremonie aanwezig. De restauratie werd uitgevoerd door de firma Sivero te Roggel.

Nabestaanden van de families Dahmen en Strens worden toegesproken door de voorzitter van de stichting Oude Kerkhof Mathieu Beeren

De vier gerestaureerde graftrommels worden permanent geëxposeerd in het lijkenhuisje op de begraafplaats (Foto’s Wim Bongaerts)


Oplevering restauratie kloostergraven

Na bijna twee jaar voorbereiding vond op 25 mei 2018 de oplevering plaats van de restauraties van een groot aantal kloostergraven, gerealiseerd met financiële ondersteuning van Provinciale Staten en de gemeente Roermond. Daartoe was gedeputeerde Hubert Mackus naar Roermond gekomen, die zijn bewondering omtrent dit nu afgesloten project uitsprak en de stichting feliciteerde met het bereikte resultaat. De bedrijven Jack Martina (natuursteen), Westrom (schilderwerk), Sivero (metaal) en PMK (grafveldenafwerking) namen aan het project deel, dat begeleid werd door adviseur van de stichting Kees van de Zwaan.

Bijeenkomst in het lijkenhuisje ter gelegenheid van de oplevering van een groot aantal gerestaureerde kloostergraven.

Gedeputeerde Hubert Mackus ontvangt uit handen van auteur John Vaessen het boek ‘Dood, maar niet vergeten’.

De inzegening van de verschillende kloostergraven werd verricht door deken Rob Merkx. (Foto’s Wim Bongaerts)


Vervanging grafdeksels en particuliere restauratie projecten

Tussen 2016 en 2018 werden op initiatief van Kees van der Zwaan en Jean Rompelberg enkele verweerde grafdeksels vervangen door nieuwe exemplaren, opgemeten en vervaardigd door leerlingen van ROC Gilde Opleidingen onder leiding van directeur Tjeu van Laar. Wethouder Ferdinand Pleyte was bij de plaatsing aanwezig.

Leerlingen van de Gildeopleidingen doen verslag voor de regionale TV omroep.

(Foto’s John Vaessen)


De bovengronds gerestaureerde grafkelder Mertz-Lemmens

Op initiatief van de familie Ficq, rechthebbende op de grafkelder Mertz-Lemmens, werden in 2018 een nieuwe grafdeksel en omringend nieuw hekwerk aangebracht op het familiegraf.

 


Interreg project ‘Grenspark (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling)’

Mede dankzij een financiële bijdrage van het Interreg project ‘Grenspark (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling)’ heeft het College van B&W van Roermond in 2019 groen licht gegeven voor een groot aantal herstellingen en aanpassingen op de begraafplaats, uit te voeren in nauwe samenwerking met de stichting. Het betreft metaalwerkzaamheden in de vorm van herstel van grafdeksels en hekwerken, natuursteenwerkzaamheden en het opzetten van een digitaal informatiesysteem, zodat graven makkelijker gevonden kunnen worden en relevante informatie gekoppeld kan worden aan de graflocaties. Op daarvoor in aanmerking komende graven werden, alwaar deze ontbraken, nieuwe gietijzeren hekken geplaatst. Daarvoor zijn zoveel mogelijk originele materialen gebruikt. Roestende hekwerken werden doelgericht behandeld. Aan natuursteen op diverse graven heeft herstel en reparatie plaatsgevonden. Bovendien is een groot aantal gietijzeren kruisen door middel van lasverbindingen hersteld. Aan 25 graven en grafkelders hebben ingrijpende herstelwerkzaamheden plaatsgevonden. Een nieuw informatiepaneel is geplaatst bij de publieksingang, evenals bewegwijzeringbordjes bij de diverse begraafvakken. Voor de natuurliefhebber zijn er bij zeldzame bomen en struiken bordjes geplaatst die de Nederlandse en Latijnse benaming en het jaar van aanplant vermelden. Met het oog op het cultuurhistorische en toeristische belang van de begraafplaats is een substantiële Europese subsidie aan het project, dat begeleid werd door ing. Har van der Borgh (adviseur monumenten en ruimtelijke planvoering) verleend.


Uitbreiding ondergrondse elektrische bekabeling

Hoewel op het eerste gezicht misschien niet direct gerelateerd aan de bescherming van cultureel erfgoed, was de uitbreiding van een permanente ondergrondse elektrische bekabeling op de begraafplaats een reeds lang gekoesterde wens van de stichting. Op initiatief van de bij de stichting aangesloten vrijwilligers Laurent Linssen en Wim Bongaerts kwam dit project met medewerking van de gemeente Roermond in september eindelijk 2019 gereed. Het is nu mogelijk gebruik te maken van tientallen contactpunten, subtiel geplaatst en verspreid over de begraafplaats om het verkrijgen van elektriciteit bij werkzaamheden te realiseren. Bovendien bestaat nu de mogelijkheid om tijdens de traditionele zogenaamde ‘Allerzielenloop’ op 2 november nog meer locaties van binnen of van buiten aan te stralen. De ‘Allerzielenloop’ is een enkele jaren geleden op initiatief van oud-secretaris ir. Cees van der Zwaan in het leven geroepen sfeerwandeling die vertrekt vanaf de nabijgelegen ‘Kapel in ’t Zand’ naar de begraafplaats, waarbij door de deelnemers, van alle gezindten en gelovig of niet, een honderdtal stormlampen naast de paden geplaatst worden om zo de route te markeren. Tijdens de avondwandeling passeert de stoet een twintigtal locaties die feeëriek verlicht zijn en die tijdens korte stops van uitleg voorzien worden. Op twee locaties kan men vervolgens luisteren naar een muzikaal intermezzo. De avondlijke tocht trekt ieder jaar zo’n honderdtal bezoekers, niet alleen uit Roermond.


Reconstructie grafkelder Adams

In zeer nauwe samenwerking met de Stichting Oude Kerkhof vond van maart tot juli 2019 de reconstructie plaats van de in eigendom verkregen grafkelder Adams, voorheen Janssen-Wijdeveld. De werkzaamheden werden naar een ontwerp van architect Arnie van Dun uitgevoerd door de restaurateurs John Verkooijen en Hay Pistorius. De grafkelder werd in gezelschap van familie en genodigden ingewijd door plebaan deken Rob Merkx.

Werk in uitvoering bij de reconstructie van de grafkelder. (Foto: John Vaessen)

Het uiteindelijke resultaat (Foto: Wim Bongaerts)

Inzegening door plebaan deken Rob Merkx (Fotoarchief familie Adams)


Presentatie derde uitgebreide druk ‘Dood, maar niet vergeten’

Op 28 oktober 2019 vond in MFC ’t Paradies de presentatie plaats van de derde uitgebreide druk van het door de Stichting Oude Kerkhof uitgegeven boek ‘Dood, maar niet vergeten. Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond’. Het boek verscheen in een oplage van 1000 exemplaren. De beide voorgaande drukken (2011 en 2015) bestaande uit totaal 1650 boeken zijn uitverkocht. Auteur John Vaessen memoreerde aan de geschiedenis van het realiseren van de nieuwe uitgave vanaf de eerste druk en dankte de informanten, sponsoren, het bestuur van de stichting en allen die hun medewerking gegeven hebben bij het tot stand komen van de nieuwe uitgave.

De presentatie in MFC ’t Paradies (Foto’s Wim Bongaerts)

Voorzitter Mathieu Beeren tijdens zijn dankwoord

Petra Stienen, Roermonds politicus, arabist en auteur neemt het eerste exemplaar in ontvangst van Wilbert Dekker, bestuurslid Stichting Oude Kerkhof (Foto: Ferdinand Pleyte)


De nieuwe herdenkingssteen markeert de plaats waar de gefusilleerden van 1947 tot 1950 hun voorlopige rustplaats hadden (Foto Wim: Bongaerts)

Nieuw herdenkingsmonument voor gefusilleerden

Ter nagedachtenis aan de veertien onderduikers die met Kerstmis 1944 gefusilleerd werden in het Elmptebos (D.) en ter plekke hun eigen graf moesten graven werd op initiatief van de Stichting Oude Kerkhof op 18 november 2019 een herdenkingsmonument geplaatst op de locatie waar de katholieke slachtoffers ná hun opgraving in 1947 in eerste instantie op het Oude Kerkhof herbegraven zijn. De twee omgekomen protestantse broers werden ter aarde besteld op het protestantse deel van het Oude Kerkhof. Uiteindelijk zijn alle veertien slachtoffers in 1950 definitief ten ruste gelegd op de Algemene begraafplaats ‘Tussen de Bergen’.


Stichting Oude Kerkhof genomineerd voor ‘Gouden Terebinth’ 2020

De ‘Gouden Terebinth’, de tweejaarlijkse prijs die de stichting voor behoud van funerair erfgoed Terebinth in 2015 heeft ingesteld, werd op 8 februari 2020 te Utrecht voor de derde keer uitgereikt. De uiteindelijke winnaar van de drie genomineerden, geselecteerd uit 15 landelijke inschrijvingen, werd de ‘Stichting Sovjet Ereveld’ te Leusden. De Stichting Oude Kerkhof verdiende een eervolle tweede plaats, gedeeld met de ‘Stichting tot Behoud van Drentse Graftrommels’ in Veenhuizen. In het rapport van de werkgroep die de nominaties voorbereidde was te lezen dat “de Stichting Oude Kerkhof volledig voldoet aan alle ten behoeve van de Gouden Terebinth gestelde criteria en was unaniem onder de indruk van de inspanningen van de stichting. Ook de internationale erkenning bevestigt volgens haar deze conclusie. Op alle getoetste punten scoort deze begraafplaats even hoog”. Voor het College van B&W van Roermond was de uitslag van de jury een reden om bestuur en vrijwilligers van de Stichting Oude Kerkhof per brief haar gelukwensen over te brengen.

De drie prijswinnaars in de aula van begraafplaats Tolsteeg te Utrecht (Foto’s: Coen in het Panhuis)

Presentatie door initiatiefnemer John Vaessen


Coronavirus

In verband met de door de regering afgekondigde maatregelen met betrekking tot het coronavirus zijn alle door de stichting geplande activiteiten inclusief aangevraagde rondleidingen vanaf medio maart 2020 afgelast.


Lijk – of Dodenplank

In het depot van het Historiehuis bevindt zich een originele Lijk – of Dodenplank. Omdat dit historische object voorlopig niet meer geëxposeerd wordt, leek het de Stichting Oude Kerkhof een goed idee, de plank aan haar uit te lenen voor plaatsing in het museale lijkenhuisje, zodat rondleiders bezoekers kunnen vertellen over dit bijzondere voorwerp. Bij nader inzien bleek dit helaas niet mogelijk te zijn omdat de plank dan onderhevig zou zijn aan temperatuursverschillen die van invloed zouden kunnen zijn op de conditie ervan. Medewerker Collectie Cuypershuis, Annemieke Broeke was echter zo vriendelijk een archieffoto van het object ter beschikking te stellen en Koos Hussem, directeur Media Solutions X-Cago BV liet op verzoek van de stichting deze afbeelding in de juiste proporties uitvergroten en voor expositie geschikt maken. Voor hun pro deo medewerking is de stichting hen zeer erkentelijk. Vanaf 15 mei 2020 is de ‘replica’ tijdens rondleidingen in het lijkenhuisje te bezichtigen.


Van de negentiende eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog was het als teken van rouw gebruikelijk om een dodenplank te plaatsen bij het huis van een opgebaarde overledene. Dit gebeurde zowel in Limburg als in het Duitse grensgebied. De plank bleef bij het sterfhuis geplaatst zolang de overledene in het huis aanwezig was. Bij een dode van het mannelijke geslacht stond de plank rechts van de voordeur, in het andere geval links. Bij het passeren van het huis bood men respect voor de overledene.


Nieuwe rondleiders ontvingen Bewijs van Vaardigheid

Zaterdag 13 juni startte onder leiding van dr. Maurice Heemels en John Vaessen een nieuwe opleiding tot rondleider aangesloten bij de Stichting Oude Kerkhof. Acht kandidaten hadden zich opgegeven om ons bestaand rondleiders eam te komen versterken. Het theoretische gedeelte vond (coronaproof) gedurende een aantal bijeenkomsten plaats in zaal ‘Aad Remunj’ en de praktijklessen vonden uiteraard middels een aantal lesrondleidingen plaats op de begraafplaats zelf. Helaas moest er rekening gehouden worden met regelgeving betreffende het ‘covid 19 virus’, dat tot gevolg had, dat sommige onderdelen van de cursus beperkt doorgang konden vinden. Dat neemt niet weg dat in oktober 2020 aan zeven kandidaten (één aspirant rondleider nam om voor hem moverende redenen eerder afscheid) het diploma rondleider kon worden uitgereikt.  Jammer genoeg konden de nieuwe gidsen vanwege corona tot op heden niet of zeer beperkt ingezet worden. Hopelijk zal dat in het jubileumjaar van de stichting in 2021wel het geval zijn. Het totale aantal rondleiders dat bij onze stichting aangesloten is bedraagt momenteel twintig.

De nieuwe rondleiders, met geheel links de cursusleiders dr. Maurice Heemels en uiterst rechts John Vaessen.

Rondleiders tijdens de praktijk cursus


Kohaniempad op joodse begraafplaats hersteld

In mei 2020 bleek dat de vier nog aanwezige houten paaltjes die symbolisch de afscheiding vormden tussen het wandelpad en de grafvelden op de nieuwe joodse begraafplaats abusievelijk verwijderd waren. Waarschijnlijk hebben op de Roermondse joodse begraafplaats (onderdeel van het Oude Kerkhof) vanaf 1978 negen paaltjes gestaan in verband met de aanwezigheid van het graf van de in dat jaar overleden cohen Erich Marx. Vanaf de ontdekking van het verdwijnen van de uiterlijke kenmerken van het Kohaniempad heeft de Stichting Oude Kerkhof er bij de gemeente Roermond, als eigenaar van de begraafplaats, er op aangedrongen het pad te herstellen door het plaatsen van nieuwe paaltjes. Na overleg met het Rabbinaat om advies omtrent herstel van het Kohaniempad te verkrijgen bleek dat het hier zonder twijfel een Kohaniempad betreft en werd geadviseerd het pad middels het aanbrengen van paaltjes ter afbakening, in zijn oorspronkelijke toestand te herstellen. Daarop gaf de gemeente groen licht tot herstel, met dien verstande dat zij de voorkeur gaf aan het plaatsen van duurzame hardstenen paaltjes in plaats van houten, die aan weersinvloeden onderhevig zijn. Op 5 februari 2021 tenslotte zijn de nieuwe  afbakeningen door de gemeente geplaatst waarmee de begraafplaats, conform de joodse religie, zijn historisch aanzicht weer terug heeft.

Detailopname van het vernieuwde Kohaniempad met rechts op de hoek het graf van cohen Erich Marx


TV opnamen op begraafplaats

In 2012, 2016 en 2017 werd de stichting Oude Kerkhof door diverse televisieomroepen benaderd om medewerking te verlenen aan programma’s waarin de begraafplaats een rol van betekenis zou spelen. Het betrof respectievelijk de series ‘Onze Schatten’ (NTR), ‘Geloof en een Hoop Liefde’ (EO) en ‘Achter de Dijken (KRO/NCRV)’.

Opnamen op het Oude Kerkhof met een TV ploeg van de Evangelische Omroep.Tweede van rechts verslaggever Henk van Steeg (Foto Mathieu Beeren)

TV opnamen voor het programma ‘Achter de Dijken’ van de KRO/NCRV. Presentator Leo Blokhuis wil meer te weten komen over het ‘graf met de handjes’ (Foto Wim Bongaerts)


Koninklijke onderscheidingen voor (oud) vrijwilligers Stichting Oude Kerkhof

In 2016 en 2018 werden Annie Ramakers-Dahmen, Cor Houben, Léon Gilissen en Kees van der Zwaan, onder meer voor hun verdiensten voor de stichting.

In 2020 werd Mathieu Beeren, onder meer voor zijn verdienste voor de EHBO< wapenbroeders, zonnebloem en de stichting, door burgemeester Rianne Donders-De Leest benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau.

In 2023 is John Vaessen benoemd tot Lid in de orde van Oranje Nassau. Burgemeester Y. Hoogtanders decoreerde hem op 20 december 2023 bij de presentatie van zijn boek ‘Roermond met Liefde voor de stad’. De vele bijdragen die hij deed voor de geschiedschrijving van de stad Roermond waren aanleiding voor de onderscheiding.

Annie Ramakers-Dahmen † te midden van haar familie. (Foto Mathieu Beeren)

Kees van der Zwaan

Léon Gilissen (Foto Rob Smits)

Cor Houben

Mathieu Beeren

Burgemeester Hoogtanders samen met John en Astrid Vaessen (Foto Hennie Retera)


Traditionele activiteiten op de begraafplaats

Enkele gebeurtenissen op de begraafplaats kunnen inmiddels traditioneel genoemd worden. In april vindt ieder jaar, in samenwerking met de ‘Bond voor Wapenbroeders’ een herdenking plaats tere ere van oorlogsslachtoffers, verzetsstrijders en gesneuvelde militairen. Aan deze indrukwekkende gebeurtenis wordt medewerking verleend door militairen van de Royal Air Force en de Canadian Royal Air Force, alsmede enkele hoogwaardigheidsbekleders uit binnen – en buitenland.

Herdenking op Oude Kerkhof (Foto Pim Ermers)

Grafmonument familie Cuypers (Foto John Vaessen)

Elk jaar vindt in juni, in samenwerking met het Cuypershuis, het Cuypersweekend plaats, waar onder meer aandacht besteedt wordt aan het leven en werken van de architect Pierre Cuypers. De Stichting Oude Kerkhof organiseert dan een of meerdere themarondleidingen waarbij uiteraard zijn laatste rustplaats bezocht wordt.

Ook de Open Monumentendagen in september zijn steevast onderdeel waaraan de stichting haar medewerking verleent. Afhankelijk van het thema worden jaarlijks rondleidingen en presentaties verzorgd. De Koninklijke Harmonie Roermond musiceert dan tweejaarlijks vóór de Bisschoppenkapel.

Concert door de Koninklijke Harmonie Roermond tijdens de Open Monumentendagen (Foto John Vaessen)

Traditiegetrouw draagt de bisschop van Roermond ter gelegenheid van Allerzielen elk jaar op 2 november om 08.00 ’s morgens een Heilige Mis op in de Bisschoppelijke Grafkapel die afgesloten wordt met een korte meditatie in de crypte

Eucharistieviering met Allerzielen in de Bisschoppenkapel

Gebed in de crypte (Foto’s John Vaessen)


Sinds 2010 is de ‘Allerzielenloop’ naar en over de begraafplaats jaarlijks een sfeervolle gebeurtenis. In bezit van door de stichting uitgereikte stormlampen lopen tientallen deelnemers op of rond Allerzielen vanaf de ‘Kapel in ’t Zand ‘ over de deels verlichte begraafplaats, muzikaal begeleidt door ieder jaar afwisselende musici. Bij diverse graven wordt stilgestaan om de verschillende locaties nader aan de deelnemers toe te lichten.

‘Allerzielenloop’ over de begraafplaats (Foto: Jan-Paul Kuit, Fotographie Kuit)

Vanwege de geldende coronamaatregelen in 2020 en in de eerste helft van 2021 vonden er helaas nauwelijks rondleidingen, lezingen en andere activiteiten plaats georganiseerd door de Stichting Oude Kerkhof. Hopelijk kunnen die in de loop van dit jaar weer uitgevoerd worden.