Kohaniempad op joodse begraafplaats in oude glorie hersteld

Verwijderd

In mei 2020 bleek dat de vier nog aanwezige houten paaltjes die symbolisch de afscheiding vormden tussen het wandelpad en de grafvelden op de nieuwe joodse begraafplaats abusievelijk verwijderd waren. Het graf van een joodse priester of Cohen bevindt zich meestal aan de buitenkant van een grafveld langs het er naast gelegen pad, er van gescheiden door paaltjes die soms met elkaar verbonden zijn door draad. Niet zelden wordt zo’n pad op bordjes extra aangegeven met de benaming ‘Kohaniempad’.

Onrein

Een priester is het verboden een joodse begraafplaats te betreden omdat deze volgens het joodse geloof onrein is. Het Kohaniempad  is echter niet onrein en geeft een rabbijn de gelegenheid om het graf van een cohen, met inachtneming van de afgebakende paaltjes, te bezoeken. Waarschijnlijk hebben op de Roermondse joodse begraafplaats (onderdeel van het Oude Kerkhof) vanaf 1978 negen paaltjes gestaan in verband met de aanwezigheid van het graf van de in dat jaar overleden cohen Erich Marx. De steen op zijn priestergraf toont duidelijk de twee zegenende handen, zoals die gehouden worden bij het uitspreken van de zegen in de synagoge. Zonder dit priestergraf zou er geen sprake zijn van een Kohaniempad. Aan de hand van oude foto’s kon de positie van zes van de negen paaltjes vastgesteld worden. De overige drie zouden geplaatst zijn in een lijn die verantwoord geacht wordt er zo in het verleden te hebben uitgezien.

Advies

Vanaf de ontdekking van het verdwijnen van de uiterlijke kenmerken van het Kohaniempad heeft de Stichting Oude Kerkhof er bij de gemeente Roermond, als eigenaar van de begraafplaats, er op aangedrongen het pad te herstellen door het plaatsen van nieuwe paaltjes. De gemeente wilde hier graag haar medewerking aangeven, maar verzocht de stichting om eerst contact op te nemen met het Rabbinaat om advies omtrent herstel van het Kohaniempad te verkrijgen. Dat leidde er tenslotte toe dat Eduard Huisman in zijn functie als consul-beheerder Joodse begraafplaatsen bij het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap op uitnodiging van de stichting de Joodse begraafplaats is komen bezoeken. Bij dit bezoek op 20 augustus 2020 waren ondermeer aanwezig de ter zake doende wethouder, de coördinator Monumentenzorg en Archeologie, raadsleden, de begraafplaatsbeheerder en een afvaardiging van de stichting.

Herstel

In een aan de gemeente en aan de stichting gericht schrijven naar aanleiding van zijn bezoek aan de joodse begraafplaats was de reactie van de consul dat het hier zonder twijfel een Kohaniempad betreft en adviseerde hij, in overleg met opperrabbijn Binyomin Jacobs, het pad middels het aanbrengen van paaltjes ter afbakening, in zijn oorspronkelijke toestand te herstellen. Daarop gaf de gemeente groen licht tot herstel, met dien verstande dat zij de voorkeur gaf aan het plaatsen van duurzame hardstenen paaltjes in plaats van houten, die aan weersinvloeden onderhevig zijn. Op 5 februari 2021 tenslotte zijn de nieuwe afbakeningen door de gemeente geplaatst waarmee de begraafplaats, conform de joodse religie, zijn historisch aanzicht weer terug heeft.