Onder grote belangstelling werd op 9 mei 2017 op het nieuwe Joodse gedeelte door opperrabbijn Binyomin Jacobs de matseva op het graf van de slechts vier dagen oud geworden Ruben Baer (1943) onthuld en ingezegend.

Opperrabbijn Binyomin Jacobs bij onthulling grafsteen samen met kinderen

Het oorspronkelijke grafsteentje

Het nieuwe grafmonumentje uit 2017

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2023 in Wessem werd opnieuw aandacht besteed aan de trieste gebeurtenissen die het gezin van Leo en Flora Baer-Salomon ten deel vielen. De belevenissen van mevr. Ria Sijben-Rosendaal werden voorgelezen tijdens de herdenkingsplechtigheid.

Mevrouw Ria Sijben-Rosendaal was op 8 augustus 1944, op jonge leeftijd, getuige van de hardhandige arrestatie van drie uit Roermond afkomstige Joodse onderduikers die verbleven in haar ouderlijk huis aan de Polstraat 3. Flora Baer-Salomon werd samen met het echtpaar Herz-Löb uit Roermond verraden door een inwoonster van Wessem. Op brute wijze werden zij afgevoerd door de beruchte Roermondse NSB-er Gerrit Holla, met hulp van Duitse militairen, naar het Roermondse politiebureau. Hier verbleven nog een 15-tal personen die op dezelfde dag gearresteerd waren in Roermond.

Het echtpaar Herz en Flora Baer-Salomon werden naar Westerbork vervoerd. Op 4 september 1944 werd Flora Salomon naar Theresienstadt gedeporteerd.

Flora verbleef een jaar eerder in het St. Laurentiusziekenhuis van Roermond. Op 9 april 1943 schonk zij het leven aan Ruben die echter maar vier dagen oud werd. Hij werd op haar verzoek begraven op het nieuwe Joodse deel van de begraafplaats nabij de Kapel in ’t Zand. Op 10 april werden haar man Leo, geboren in 1886, en zoon Rolf, 13 jaar oud, verzocht zich bij de Duitse instanties te melden.
Zij woonden in de Dr. Leursstraat 8 in Roermond. Voor deze woning liggen nu de stolperstenen voor vader en zoon. Flora dook met hulp van de verpleging van het Laurentiusziekenhuis onder in Wessem.

 

De struikelstenen voor het pand Dr. Leursstraat 8

 

Flora wist Theresienstadt te overleven en keerde terug naar Wessem waar zij door de Familie Rosendaal werd opgevangen om aan te sterken. In deze periode bezoekt zij diverse malen het grafje van Ruben in Roermond met familieleden van het gezin Rosendaal. Ook wordt waarschijnlijk pas in die tijd een steentje op het kindergraf geplaatst. Haar familie was reeds eerder naar New York gevlucht en in 1947 verlaat zij Nederland om zich aldaar eveneens te vestigen. Kort voor haar vertrek bezocht zij nog een laatste maal het grafje van haar veel te jong gestorven zoontje. In New York huwt zij eind 1948 Siegfried Schild. De rest van haar leven woonde zij in de Verenigde Staten en overleed in het voorjaar van 1987.

Op de Joodse sectie van de begraafplaats in Roermond, inmiddels het Oude Kerkhof, was het grafje van Ruben als zodanig niet meer herkenbaar omdat zijn steentje, door onbekende oorzaak, na 1998 niet meer aanwezig was. John Vaessen, rondleider en auteur van het boek “Dood maar niet vergeten” kwam het verhaal van Ruben tegen bij research voor zijn boek. Op zijn initiatief is er uiteindelijk een nieuwe grafsteen geplaatst en deze werd op 9 mei 2017 ingezegend. Tijdens de herdenking in Wessem, 4 mei jl. was hij als genodigde aanwezig bij de herdenking en had hij een ontmoeting met Ria Sijben-Rosendaal en haar zoon Leon.

Dokter Wong Lun Hing was een geliefd huisarts in Roermond. Zijn praktijk was vanaf 1923 gevestigd op de Swalmerstraat 13. Geboren in Paramaribo in 1889 uit Chinees-Surinaamse ouders kwam hij in 1903 naar Nederland om te studeren. In 1914 studeerde hij af als Arts aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte in zijn beginjaren als militair geneesheer in Roermond en na een korte carrière als scheepsarts vestigde hij zich in 1916 definitief in Roermond. In 1917 huwde hij Anna (Zus) Franssen dochter van architect Caspar Franssen. Zij kregen negen kinderen waaronder de beeldhouwer Dolf Wong, kunstschilder René Wong en arts Frans Wong.

Vanaf 1943 raakte hij betrokken bij het verzet en heeft zich verdienstelijk gemaakt door medische hulp te verlenen aan gewonde piloten, ontsnapte krijgsgevangenen en Joden. Hij overleed in 1947, slechts 58 jaar oud, aan de gevolgen van kanker. Dokter Wong vond zijn laatste rustplaats op het Oude Kerkhof. Zijn echtgenote, Zus Franssen, is in 1984 hier ook begraven.

Portret Dr. Wong

Persbericht Omroep Max

Afleveringen Vergeten Helden

In het drieluik Vergeten Helden vertelt presentator Jörgen Tjon de verhalen van heldhaftige strijders uit de voormalige Nederlandse koloniën. Mannen en vrouwen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven aansloten bij het Nederlands verzet. Ze vochten samen met Nederlandse verzetsstrijders, saboteerden de nazi’s of brachten Joden in veiligheid.  Vergeten Helden is te zien vanaf vrijdag 5 mei om 22.10 uur bij MAX op NPO 2.

Voor het hele persbericht zie:

https://pers.omroepmax.nl/afleveringen-vergeten-helden/

 

Benno Kroese besteedt in zijn programma “Van de hoed en de rand” aandacht aan allerlei interessante onderwerpen. Ditmaal had hij een uitgebreid interview met John Vaessen op het Oude Kerkhof. diverse interessante onderwerpen komen aan bod.

 

Eind maart 2023 bezochten wij opnieuw het graftrommelmuseum annex restauratieatelier in het Drentse Veenhuizen. De aanleiding van het bezoek was een restauratieopdracht van een klein grafkransje. Dit was klaar en eigenlijk te kwetsbaar om op te sturen. Een goede reden dus om weer een bezoek te brengen aan het atelier. Vergezeld van een originele Limburgse kruimelvlaai werden wij hartelijk ontvangen door Pieke en Leo van Doorn, de beheerders en drijvende krachten achter het museum. Enkele jaren geleden lieten wij twee graftrommels en een grafkrans restaureren bij hen.

Een graftrommel is een metalen trommel, afgedekt met een glasplaat, waarin een bijzondere gift werd gelegd voor de overledene, meestal in de vorm van een bloemenkrans van metalen bladeren en porseleinen bloemen of een krans die geheel van glazen kralen was gemaakt.

De eerste graftrommels dateren van rond 1850 en het plaatsen van de trommels werd minder na de Tweede Wereldoorlog en stopte na 1975.

Al jaren lag een zwaargehavend kransje in de vitrine van het Lijkenhuisje op de begraafplaats. Het betrof een los kransje zonder trommel. Eigenlijk was het zelfs geen kransje meer maar slechts losse blaadjes met een geroeste metalen ring. Wij hebben dit verzonden naar Veenhuizen en na een eerste inspectie bleek het om een Duits kransje te gaan. Dit was af te leiden uit het gebruik van blik voor de eikenbladeren. Enkele houten eikeltjes die aan de ring zaten blijken vrij zeldzaam.

Het geheel is weer volledig geassembleerd en voorzien van een passend kleur. Het resultaat mag er zijn. Binnenkort zal ook dit kransje te zien zijn, naast de andere objecten, in het lijkenhuisje.

 

Op zondag 30 april organiseert de Stichting Oude Kerkhof de jaarlijkse themarondleiding WO II op het Oude Kerkhof te Roermond, waarbij diverse locaties en laatste rustplaatsen van gesneuvelde geallieerden, verzetslieden en (burger)oorlogsslachtoffers bezocht zullen worden. De start is om 13.00 uur met een korte voorbeschouwing in zaal ‘Aad Remunj’, Herkenbosscherweg 10, schuin tegenover de begraafplaats.

De rondleiding, die verzorgd wordt door gidsen van de stichting, voert de bezoeker onder meer langs graven van diverse oorlogsslachtoffers uit Roermond en de laatste rustplaatsen van een aantal verzetsstrijders. Er zal ook stilgestaan worden bij het nog relatief jonge monument waar de veertien met Kerstmis 1944 gefusilleerde Roermondenaren begraven geweest zijn, evenals de slachtoffers die zijn omgekomen ten gevolge van de bombardementen in oktober en november 1944.

Aandacht zal er eveneens zijn voor de grafjes van kinderen die ten gevolge van de evacuatie, begin 1945, overleden. De plek waar 160 gesneuvelde Duitse militairen hun voorlopige rustplaats gekregen hebben (het ‘Pruusseböske’) zal eveneens bezocht worden. Bij de eregraven van Britse en Canadese vliegtuigbemanningsleden zal verteld worden over het neerstorten van hun machines.

Tenslotte is er ook aandacht voor de nieuwe joodse begraafplaats. Totaal 85 joodse inwoners van Roermond zijn ten gevolge van de Holocaust naar concentratiekampen getransporteerd. Vele namen op de grafstenen herinneren aan familieleden die na hun deportatie niet meer zijn teruggekeerd.

Deelname aan deze éénmalige jaarlijkse themarondleiding die twee uur zal duren, bedraagt vier euro per persoon. De wandeling is minder geschikt voor jonge kinderen. Vooraf aanmelden is niet nodig, tijdig aanwezig zijn in café-zaal Aad Remunj is aan te bevelen.

Op zondag 19 maart vindt de eerste door de Stichting Oude Kerkhof aangeboden gratis rondleiding in 2023 plaats over de uit 1785 stammende stadsbegraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’, zoals de officiële benaming luidt. Er is geen inleidende presentatie in Cafe Aad Remunj. In eerdere berichtgeving is dit wel zo vermeld. De start is om 13:30 uur bij de publieksingang van de begraafplaats. Gedurende de twee uur durende rondleiding zullen alle vijf geloofsgedeelten en daarmee markante laatste rustplaatsen en locaties van dit rijksmonument worden bezocht. Het is niet alleen een plek waar een enorme hoeveelheid genealogische informatie zichtbaar is, maar ook het tastbare overblijfsel van een verdwenen samenleving. Hier liggen in de meest letterlijke zin van het woord de Roermondenaren die tussen 1750 en 1950 de historie van de stad medebepaald hebben. Daaronder bevinden zich niet alleen geestelijken, politici, leden van de rechterlijke macht, edelen, industriëlen en middenstanders, maar ook kunstenaars, medici, notarissen, architecten, stadsfiguren en kermisexploitanten. Vele graven herinneren bovendien aan de Tweede Wereldoorlog die vooral op het joodse gedeelte in het bijzonder gekenmerkt worden. Het is die dag onder meer mogelijk de crypte van de bisschoppenkapel te bezoeken, evenals andere grafkapellen die voor deze gelegenheid opengesteld zullen worden. Deelname is gratis

 

Van 1785 tot 1948 werd nagenoeg iedere Roermondenaar begraven op de begraafplaats nabij de Kapel in ’t Zand.De titel “D’n Aje Kirkhoaf” kreeg deze begraafplaats na de opening van de nieuwe begraafplaats “Tussen de Bergen” in 1948. Inmiddels is deze begraafplaats mede door zijn rijke historie zeer bekend tot over de landgrenzen. Wat minder bekend is bij het grote publiek is dat er sinds 2010 ook weer begraven kan worden. Grafrechten worden sindsdien weer aan geïnteresseerden uitgegeven. Onlangs werd Peter Schnitzeler, overleden in 1992 in Herkenbosch, herbegraven in Roermond.

Wie was Peter Schnitzeler?

Uit Dagblad De Limburger 19 januari 2023 door Hans Straus

Peter Schnitzeler senior (1911-1992) werd ooit door tv-coryfee Willem Duys ‘de beste dirigent van Nederland’ genoemd. Nu is hij dankzij zoon Peter na 25 jaar thuis in Roermond. Herbegraven op Den Aje Kirkhaof

Orpheus

Als dirigent en toonkunstenaar was Schnitzeler in Limburg en ver daarbuiten bekend. Hij maakte niet alleen de lokale muziekgezelschappen Eurydice en Orpheus groot, maar dirigeerde ook in Sittard bij de Oratoriumvereniging. Hij tilde als directeur de streekmuziekschool in Roermond op van een schooltje met 25 leerlingen naar een instituut met 1500 studenten.

Hij toerde door het land met zijn gezelschappen. Hij voerde in volle schouwburgen operettes als Die FledermausDer ZigeunerbaronDie Lustige Witwe en Der Bettelstudentvele malen op. Onder zijn leiding werd de Matthäus Passion in Limburg meer dan honderd keer opgevoerd. Sommige producties kostten destijds wel een half miljoen gulden.

Kerkrade

 

Schnitzeler werd geboren in Kerkrade, studeerde in Utrecht aan het conservatorium, woonde lang in Neer en in Herkenbosch waar hij uit
eindelijk ook samen met zijn vrouw Martha werd begraven. Voor zoon Peter, die op de bovenverdieping van de muziekschool in de Swalmerstraat in Roermond opgroeide, was het echter een erekwestie dat zijn vader uiteindelijk in Roermondse bodem rust zou vinden.

„Mijn vader heeft in Roermond zijn grootste successen gevierd. Hier heeft hij talloze musici geïnspireerd”, zegt Peter Schnitzeler junior (75). „In ons huis in de Swalmerstraat klonk altijd muziek. Zelf heb ik piano geleerd en zongik als bariton in zijn koren. Ik ben puur op mijn gevoel afgegaan toen bleek dat de grafrechten in Herkenbosch na 25 jaar verliepen. Ik ben hem dankbaar voor wat hij voor ons gezin heeft gedaan en wilde dat hij eindelijk in Roermond kon rusten. Op den Aje Kirkhaof, waar zo veel Roermondenaren liggen die wat betekend hebben voor de stad en de streek.”

Na overleg met zijn twee nog levende zussen Madeleine en Gerda nam Schnitzeler het initiatief voor de herbegrafenis onder een passend, nieuw monument. Een operatie die hem 9000 euro heeft gekost en de nodige emotionele beroering.

Heftig

„Ik was er niet bij toen pa en ma werden opgegraven. Dat vond ik te heftig. Pas toen hun overblijfselen weer onder de grond in Roermond lagen, heb ik een klein dankwoord gesproken.” Dank voor de vele muzikale herinneringen, maar ook voor de voorbeeldige inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. „Wat veel mensen niet weten is dat pa een Canadese onderscheiding heeft gekregen voor de hulp die hij neergeschoten piloten heeft geboden vanuit zijn huis in Neer. Je kunt gerust zeggen dat ik een intense waardering voor hem koester.”