In 2023 is een groot renovatieproject afgerond op de (nieuwe) Joodse begraafplaats. Met een subsidiebedrag, beschikbaar gesteld door het Ministerie van OCW, konden een aantal zaken gerealiseerd worden. Door het aanbrengen van bestrating op de plek waar eerder een dik grindpakket lag is de toegankelijkheid verbeterd. Er is gebruik gemaakt van oude gebakken klinkers die het geheel een fraai aanzien geven.

Naast de doorgang van Katholiek naar Joods deel is een informatiebord aan de muur bevestigd conform de ANWB monumentborden. Een vergelijkbaar bord is ook bevestigd bij de oude Joodse begraafplaats bij de doorgang van de Hervormde naar de Joodse sectie.

Naast het subsidiebedrag mochten wij ook een royale particuliere gift ontvangen. Mede hiermee kon een lang gekoesterde wens gerealiseerd worden op het nieuwe Joodse deel in de vorm van een symbolisch grafmonument voor 85 vermoorde Joodse Roermondenaren. Op deze open plek van de begraafplaats hadden deze mensen begraven moeten zijn als er geen Shoah was geweest. De begraafplaats was dan nagenoeg vol geweest, nu herinnert deze open plek aan deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis.

Een dubbele granieten rechtopstaande grafsteen bevat de namen van 85 Joodse Roermondenaren die gedeporteerd en vermoord zijn. De granieten randen zijn gevuld met grind met in het midden een cirkel. Deze cirkel bestaat uit stenen die in 2020 onderdeel waren van het lichtproject van Studio Roosengaarde. In het hele land hebben op centrale plekken in steden deze lichtmonumenten gestaan bij de herdenking van 75 jaar bevrijding van vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Deze originele stenen hebben hiermee een mooie bestemming gekregen.

Op 7 april 2024 is het monument in het bijzijn van vele nabestaanden en genodigden onthuld door Opperrabbijn Bynjomin Jacobs en Burgemeester van Roermond Yolanda Hoogtanders.

Middels deze link is het album van 7 april jl. te bekijken.

https://photos.app.goo.gl/SZiwar93KSLQ6uEe6

 

‘Als een pastoor de katholieke begraafplaats bezoekt is hij blij: de overledenen van zijn parochie zijn begraven in hun vertrouwde omgeving. Als de rabbijn een bezoek brengt aan een Joodse begraafplaats moet hij huilen: de lege plekken tonen aan dat de stoffelijke resten van overleden Joden zich anoniem, ergens ver weg in Midden-Europa bevinden.’ 

Woorden van deze strekking sprak opperrabbijn Binyomin Jacobs tijdens de onthulling van het grafmonumentje voor baby Ruben Baer op dezelfde begraafplaats in 2017.

Stichting Oude Kerkhof heeft samen met de gemeente Roermond de Joodse Roermondenaren die onder ‘normale omstandigheden’ hun laatste rustplaats zouden hebben gevonden op het Oude Kerkhof alsnog een symbolisch graf gegeven. Een blijvende plek van herinnering, niet alleen voor de Roermondse medeburgers die verdwenen in het onbekende, maar daarmee ook voor alle Joodse slachtoffers van de Shoah. 

In de aanwezigheid van een 80-tal genodigden vond op zondag 7 april 2024 de onthulling plaats. Na een welkomstwoord en toespraak van Coen In het Panhuis, voorzitter van de Stichting Oude Kerkhof, hield de burgemeester van Roermond, Yolanda Hoogtanders, een toespraak waarin zij dieper inging op de rol van het ambtenarenapparaat, de gemeente Roermond en politie die gedurende de oorlogsjaren voor de bezetter faciliterend is geweest. Ook liep zij al vooruit op het te presenteren boek van historicus Fred Cammaert op 17 april 2024. Zijn onderzoek richt zich vooral op de onteigening van Joods vastgoed en het naoorlogs rechtsherstel in de gemeente Roermond. 

Ernst de Reus, voorzitter van het NIHS Limburg hekelde in zijn speech vooral het oplaaiend antisemitisme in de huidige tijd. Hij vroeg zich oprecht af of monumenten als deze het antisemitisme kunnen stoppen. Tegelijkertijd was hij blij dat de Joodse gemeenschap ook vrienden heeft zoals in Roermond. Tot slot hield opperrabbijn Binyomin Jacobs een indrukwekkende rede, waarin hij zijn ernstige zorg uitsprak over “het weer heel gewoon worden” van Jodenhaat. Het vreselijke lot van vele Joden in de Tweede Wereldoorlog zou zomaar weer kunnen gebeuren. 

Onder de aanwezigen bevond zich Mevrouw Ria-Sijben-Roosendaal met haar zoon Leon Sijben. Zij was als kind getuige van de hardhandige arrestatie van Joodse onderduikers die bij hen in huis in Wessem verbleven. Flora Baer-Salomon en de Familie Herz-Löb werden op transport gesteld. Alleen Flora Baer keerde na de oorlog terug. 

Na een gebed en een minuut stilte onthulde Binyomin Jacobs en burgemeester Hoogtanders samen met Ria Sijben-Roosendaal en haar zoon Leon het symbolische grafmonument. Op de twee stenen prijken de namen van 85 Joodse Roermondenaren die hier nooit begraven mochten worden. Op de sokkel staat in het Hebreeuws: “Om te onthouden en nooit te vergeten”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De plechtige onthulling werd opgeluisterd met passende vioolmuziek door Anna Janssen uit Maastricht

Klik hier voor een videoverslag van ML5

 

Klik hier voor het fotoalbum van de onthulling

 

 

 

 

Op zaterdag 24 februari brachten Edmond Smit met echtgenote en zoon vanuit hun woonplaats Schiedam een bezoek aan het Oude Kerkhof. Jacob Werner Constant van Gorkum (1809-1880) was zijn betovergrootvader van moeders kant. Bovendien is hij geparenteerd aan de familie Van Aefferden en vernoemd naar Edmond van Aefferden (1862-1927) die met andere familieleden bijgezet is in de adellijke grafkelder. Bij hoge uitzondering werd de kelder die middag geopend zodat de afstammelingen er een kijkje in konden nemen.

Voor een uitgebreide beschrijving van het ‘graf met de handjes’ en de monumentale grafkelder zie: ‘ Dood, maar niet vergeten’. Graven en grafkelders op ‘d’n Aje Kirkhaof’ in Roermond. (Foto’s John Vaessen)