Bezoek aan de Joodse begraafplaats door Milly Horowitz  (80) uit Israël

Woensdag 9 maart j.l. bezocht de 80-jarige Joodse Milly Horowitz-Steinberg uit Israël de Joodse begraafplaats op het Oude Kerkhof. De aanleiding tot haar bezoek was het overlijden van haar katholieke Nederlandse partner met wie zij 33 jaar lief en leed gedeeld heeft. Met hem woonde ze gedurende die tijd deels in Valkenburg, deels in de Israël.

 

De levensloop van Milly Horowitz mag opmerkelijk genoemd worden. In 1942 werd zij geboren in Den Haag. Haar biologische  vader Sulem Steinberg heeft ze nooit gekend. Hij werd kort ná haar geboorte in Auschwitz vermoord. Om haar bijna één jarig dochtertje Milly voor deportatie naar een vernietigingskamp te behoeden, heeft  moeder Liebe Steinberg-Baumfeld haar middels een vooropgezet plan in Dordrecht ‘te vondeling’ laten leggen vóór het  huis van een betrouwbaar katholiek echtpaar, dat in het complot betrokken was. Op deze manier zou haar Joodse identiteit verborgen blijven en Milly ‘Arisch’ opgroeien. Ná de oorlog eiste haar moeder echter haar dochter van de pleegouders, die Milly intussen hadden laten dopen, op. Haar moeder verbrak daarop het contact met de pleegouders en zou tot haar dood ten opzichte van Milly zwijgen over het feit dat ze haar te vondeling had laten leggen. Pas in 1995, 53 jaar ná haar geboorte zou Milly, via het Dordtse bevolkingsregister, achter de waarheid van dit lang verborgen geheim komen.

 

In 1947 hertrouwde Milly’s moeder te Roermond met de uit Warschau afkomstige Simon Juda Wollheim. Het gezin vestigde zich in een pand aan de Kruisherenstraat 30. In Roermond bezocht Milly de protestantse school gelegen naast de Nederlands Hervormde kerk aan de Minderbroederssingel en volgde op de woensdagmiddag de wekelijkse Joodse les in de synagoge.  Als enige Joodse leerlinge van haar klas bezocht ze de MULO bij de Ursulinen van de Sint Salvatorschool aan de Zwartbroekstraat. Vervolgens volgde ze lessen aan plaatselijke Rijks HBS.  Toen ze zestien was werd ze door haar ouders naar de Joodse HBS in Amsterdam gestuurd.

In 1960 vertrok ze, achttien jaar oud, naar Londen. Hier trad ze een jaar later in het huwelijk met de Brit Joseph (Joe) Horowitz. Uit dit huwelijk, dat na 26 jaar beëindigd werd , werden drie kinderen geboren. Haar stiefvader Simon Wollheim en moeder Liebe Baumfeld zijn in1964 naar Haifa geëmigreerd en daar overleden. Sinds 2005 woont Milly in Netanya (Israël) waar haar drie kinderen en inmiddels zes  kleinkinderen, die in Israël en Londen wonen, haar vaak komen bezoeken.

Op 6 september 2006 werd op initiatief van Milly Horowitz-Steinberg in de Roermondse synagoge aan de Hamstraat in haar bijzijn postuum de Yad Vashem onderscheiding uitgereikt aan haar  katholieke pleegfamilie.

Bij haar bezoek aan Roermond werd Milly in gezelschap van haar dochter, begeleid door John Vaessen, die op verzoek van  de redactie van het  jaarboek ‘Spiegel van Roermond’ een biografie over het leven van Milly Horowitz heeft geschreven. Na diverse locaties bezocht te hebben die een rol gespeeld hebben tijdens Milly’s jeugdjaren in Roermond, werd de Joodse begraafplaats bezocht. Hier  legde zij volgens Joods gebruik steentjes op diverse laatste rustplaatsen, onder meer bij de families Goudsmit, Lehmann en Cardozo die zij goed gekend heeft. Ook bezocht zij het graf van de eerste echtgenote van haar stiefvader, Amelia Weinberg die in1942 in Roermond een natuurlijke dood stierf.

Eerder die dag overhandigde John Vaessen in de synagoge namens  auteur Hein van der Bruggen, die helaas wegens Corona niet aanwezig kon zijn, aan Milly een exemplaar van zijn proefschrift ‘Aspecten van Joods leven in Roermond en Midden-Limburg 1275-2018’. Namens de Stichting Oude Kerkhof ontving Milly op de begraafplaats het boek ‘Dood, maar niet vergeten’. (Foto’s Vincent Loozen). De presentatie van de biografie van Milly Horowitz-Steinberg in de ‘Spiegel van Roermond 2023 ’ zal plaats vinden in december 2022.

de Gouden Terebinth 2022

 

Op een zonnige namiddag is zaterdag 12 februari j.l. in het prachtig gerestaureerde hoofdgebouw van de begraafplaats “Bosdrift” in Hilversum de Gouden Terebinth 2022 toegekend en uitgereikt aan de Stichting Vrienden van de begraafplaats Keern te Hoorn.

Samen met de Stichting tot Behoud van de Oude Begraafplaats van Naarden en de Stichting Oude Kerkhof Roermond waren zij uit elf inzendingen genomineerd voor de tweejaarlijkse prijs. De drie genomineerden presenteerden zich aan het, vanwege de coronarestricties, beperkte publiek van 35 personen. Aanwezig waren de genomineerden zelf met afgevaardigden, juryleden, de winnaar van 2020 Sovjet Ereveld Leusden, bestuur Terebinth en vertegenwoordigers van de Gemeenten van de genomineerden. Namens het Gemeentebestuur van Roermond was wethouder van cultuur F.Pleyte aanwezig. Alvorens de drie organisaties hun wervende presentaties mochten starten overhandigde Terebinth-voorzitter Bert Lever een oorkonde aan de drie genomineerden. Hij benadrukte dat het genomineerd zijn al een prijs op zichzelf is. Roermond was zelfs voor de tweede keer genomineerd.

De jury onder voorzitterschap van René Dessing (voorzitter van de stichting Kastelen, Historische Buitenplaatsen en Landgoederen en directeur van stichting Erfgoed Landfort), verder bestaande uit Kees Lever (voorzitter van de Nederlandse Tuinenstichting) en Anita van Loon (directeur van uitvaartstichting Hilversum) oordeelde, dat de drie genomineerden grote overeenkomsten vertonen.

Juryvoorzitter René Dessing meldde bij het presenteren van het juryrapport dat de jury het moeilijk vond om tot een keuze te komen, maar heeft dat uiteindelijk unaniem gedaan, op basis van de volgende overwegingen: de breedte van de activiteiten, de maatschappelijke verankering en het betrekken van nieuwe generaties, en de concrete resultaten in 2020-2021.

De aanwezigen van Roermond waren bij het lezen van deze tekst overtuigd dat het dubbeltje hun kant op zou rollen. Ongetwijfeld hebben de genomineerden uit Hoorn en Naarden op dat moment hetzelfde gedacht. De doorslag gaf de mogelijkheid om scholieren een maatschappelijke stage aan te bieden op de begraafplaats de Keern in Hoorn.

 

Er kan maar één de winnaar zijn en wij feliciteren Hoorn van harte met het behalen van de eerste plaats. Eerlijkheidshalve mogen wij zondermeer vaststellen dat in de korte periode van hun bestaan, drie jaar, zij al erg veel bereikt hebben. Dat wij voor de tweede keer genomineerd zijn hebben wij als een grote eer en erkenning ervaren. Wij als Stichting Oude Kerkhof gaan gewoon verder op de ingeslagen weg. Wij blijven ons met alle vrijwilligers inzetten voor het behoud van onze prachtige “Aje Kirkhoaf”

Voor een indruk van de winnaar Hoorn een video van lokaal TV-kanaal

https://www.youtube.com/watch?v=zXtivalCRoE

 

Foto’s: Clasien de Vries.

De tweede prijswinnaars gaan niet met lege handen naar huis. Zij ontvingen een cheque van 250 euro

 

Coen In het Panhuis tijdens de presentatie namens de Stichting Oude Kerkhof Roermond.

 

Voorzitter Bert Lever van de Stichting Terebinth reikt de wisseltrofee uit aan de winnaar uit Hoorn

 

De drie genomineerden met hun oorkonde: Hoorn, Naarden en Roermond. Resultaat van hard werken.

De tweede prijswinnaars gaan niet met lege handen naar huis. Zij ontvingen een cheque van 250 euro

 

De jaarlijkse voettocht op 30 december naar de Luzenkamp in het Elmpter bos kon, ten gevolge van de coronarestricties, voor de tweede maal op rij niet doorgaan. Elk jaar liepen honderden Roermondenaren de tocht ter herdenking van de verschrikkelijke gebeurtenissen in de winter van 1944. In de Kerstnacht van 25 op 26 december zijn 13 onschuldige Roermondse burgers en een Poolse dwangarbeider na een kort schijnproces vermoord in de bossen in het grensgebied. Dit gebeurde als waarschuwing en afschrikking tegen onttrekking van de “Arbeidseinsatz”. Op 30 december werden 3000 Roermondenaren gedeporteerd naar Duitsland. Het Comité 30 december heeft in heel beperkte setting een korte herdenking georganiseerd. Namens de Gemeente Roermond was wethouder Marianne Smitsmans aanwezig en Burgemeester Karl Heinz Wassong was afgevaardigd namens de Gemeente  Niederkruchten. De nieuw aangetreden voorzitter Renée Sarton van het Comité Voettocht 30 december was tevens aanwezig. Er zijn door deze delegatie enkele kransen gelegd bij het zogeheten Mahnmal, opgericht in 1996 door de burgers van Niederkruchten.

Monument Elmpterwald

Monument Elmpterwald

Bij het monument Elmpterwald

 

 

 

 

 

 

 

Foto’s Coen in Het Panhuis

Wethouder Marianne Smitsmans, Burgemeester Karl Heinz Wassong van Niederkruchten

Foto’s Joris van den Bergh

 

Bij het monument voor de vergeten kinderen van het Spik werd tevens stil gestaan bij de trieste gebeurtenissen van na de oorlog. In het najaar van 1945 kwamen hier 11 kinderen om het leven bij twee explosies. Deze kinderen speelden met achtergebleven landmijnen en troffen diverse gezinnen op een tragische manier. In 2015 werd ter nagedachtenis een monument opgericht. Sindsdien voert de voettocht op 30 december hierlangs en wordt er stilgestaan bij de droevige gebeurtenissen van oktober 1945.

Kindermonument Spik

Kindermonument Spik

Foto’s Coen in Het Panhuis

 

Voor meer info zie  https://spikmaalbroek.nl

Ondanks de annulering van de jaarlijkse voettocht hebben diverse Roermondenaren de tocht op eigen initiatief gelopen.

Op 26 en 27 december 1944 zijn dertien onschuldige Roermondse burgers en een Poolse krijgsgevangene door de Duitse bezetter standrechtelijk geëxecuteerd op de Luzenkamp in het Duitse Elmpterwald. Dit nadat deze mannen hun eigen graf moesten graven. Na lang zoeken na de oorlog zijn de lichamen in augustus 1947 gevonden en geborgen en vervolgens op 11 september 1947 begraven op het Oude Kerkhof. In 1950, na het besluit om de oude begraafplaats te sluiten en te ruimen, werden de lichamen herbegraven op de nieuwe begraafplaats “Tussen de Bergen”.

Ter nagedachtenis aan deze trieste gebeurtenis in de kerstnacht van 1944 is bij het nieuwe monument op het Oude Kerkhof een bloemstuk gelegd. Opdat wij nooit vergeten.

Voorzitter Mathieu Beeren legt bloemstuk bij monument

In het Kapellerkwartier zijn vrijdag 10 december 2021 op vijf locaties toeristische ANWB – borden geplaatst

De Stichting Terebinth is een onafhankelijke stichting die zich inzet voor het behoud van funerair erfgoed in Nederland. Behoud van en aandacht voor waardevolle begraafplaatsen en grafmonumenten staat daarbij voorop.

Foto Coen in Het Panhuis

De Gouden Terebinth is een tweejaarlijkse prijs die uitgereikt wordt aan organisaties die zich verdienstelijk maken op het gebied van funerair erfgoed. Voor de Gouden Terebinth 2022 waren elf kandidaten aangemeld, organisaties of personen die zich in 2020 en 2021 uitzonderlijk hebben ingezet voor het behoud van funerair erfgoed. Een speciaal ingestelde werkgroep heeft uit deze elf inzendingen een keuze gemaakt en drie kandidaten genomineerd. Samen met Stichting vrienden van de begraafplaats Keern te Hoorn en de Stichting tot behoud van de oude begraafplaats Naarden is de Stichting Oude Kerkhof Roermond ook genomineerd.

 

Tijdens een speciale bijeenkomst in Hilversum op 12 februari 2022 zullen de genomineerden zich presenteren. Daarna is het aan de jury om de drie genomineerden te beoordelen. Deze jury bestaat uit René Dessing (voorzitter van de stichting Kastelen, Historische Buitenplaatsen en Landgoederen en directeur van stichting Erfgoed Landfort), Kees Lever (voorzitter van de Nederlandse Tuinenstichting) en Anita van Loon (directeur van uitvaartstichting Hilversum).

Wij zijn als Stichting bijzonder vereerd met deze nominatie. Dankzij het nimmer aflatende enthousiasme en inzet van de grote groep vrijwilligers hebben wij ons, inmiddels 25 jaar lang, op de kaart gezet. Nomineren voor deze prestigieuze prijs is al eervol maar daadwerkelijk winnen zou een mooie bekroning zijn van ons jubileumjaar.

Gerestaureerde graftrommels Nizet weer terug op Het Oude Kerkhof

Op de website van het Graftrommelmuseum in Veenhuizen is een artikel geplaatst over twee gerestaureerde graftrommels van Nizet op het Oude Kerkhof Roermond.

De twee graftrommels met kransen hebben op het graf van de Familie Nizet gestaan bij het grafdeksel dat toegang gaf tot de er onderliggende kelder.

Op het graf staan nu twee “nieuwe” graftrommels welke aan een ketting liggen i.v.m. vandalisme.

De enkele nog aanwezige originele graftrommels op de begraafplaats bevinden zich in afgesloten grafkelders. In het verleden zijn de meeste namelijk als gevolg van vandalisme en diefstal verdwenen, vandaar dat de twee “nieuwe” graftrommels op de grafkelder Nizet na aan de ketting liggen. De onlangs gerestaureerde trommels krijgen een plek in het lijkenhuisje naast eerder gerestaureerde trommels.

Kijk het hele artikel op:

https://www.stichtinggraftrommel.nl/home/23

 

Nadat de 2020 editie geannuleerd moest worden is dit jaar het Allerzielenweekend wel door kunnen gaan.

Zaterdagavond 30 oktober, verzamelen van belangstellenden bij Kapel in ’t Zand waar omstreeks 19:35 uur een beperkt aantal stormlampen worden uitgereikt. Om 19:45 uur wordt via de Processiegang in een processie/stoet met stormlampen naar de hoofdpoort van de begraafplaats gelopen. Daar start om 19:50 uur de rondgang van de processie/stoet over de met 22 spots verlichte begraafplaats onder leiding van John naar het eerste rustpunt, het graf met de Handjes. Vanaf het bordes van de Bisschoppenkapel wordt in die tussentijd een kort muziekstuk gespeeld door een Ensemble van de Fanfare Kapel in ’t Zand. Na een korte stop bij dit graf wordt de rondgang vervolgd. Langs de route staan stormlampen en wordt kort stilgestaan op aantal plaatsen met een toelichting door John. Via het Lijkenhuisje waar muziek wordt gespeeld wordt verder gegaan naar de Bisschoppenkapel met wederom muziek. Daarna vertrekt de stoet onder leiding van John naar de uitgang waarbij nog op drie plaatsen wordt stilgestaan met een korte toelichting en eindigt omstreeks 21 uur. Daarna kunnen de bezoekers nog over de begraafplaats rondlopen tot sluiting omstreeks 21:30 uur.

Zondag 31 oktober, om 13 uur Powerpoint Presentatie in Aad Remunj en daarna gratis rondleiding.
Van de Crypte, Bisschoppenkapel en de Stolzenbergkapel is de hoofddeur zondag, maandag en dinsdag tussen 12 en 17:00 uur geopend.